متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته :حسابداری

عنوان :بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

گروه حسابداری

عنوان

بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

پایان نامه ارائه شده به مدیریت تحصیلات تکمیلی به عنوان بخشی از فعالیت های لازم برای اخذ درجه کارشناسی ارشد

استاد راهنما

استاد مشاور

نگارنده

بهمن 1392

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

چکیده ر

فصل اول

1-1-مقدمه 1

1-2-بیان مسأله 2

1-6- فرضیه های تحقیق 6

1-7-قلمرو تحقیق 7

1-7-1- قلمرو مکانی تحقیق 7

1-7-2- قلمرو زمانی تحقیق 8

3-7-1- قلمرو موضوعی تحقیق 8

1-8- تعریف واژه ها و اصطلاحات 8

فصل دوم

مروری بر ادبیات تحقیق 12

2-1- مقدمه 13

2-1-1- نظریه های مربوط به سرمایه فکری 15

2-2-2- تعاریف مختلف سرمایه فکری 16

2-2- 3- مدل های طبقه بندی سرمایه فکری 18

2-2-3-1- ادوینسون و مالونه (1997) 19

2-2-3-2-سویبی (1997) 20

2-2-3-3-طبقه بندی نورتون و کاپلان(1992) 21

2-2-4-روش های اندازه گیری سرمایه فکری 23

2-2-4-1- طبقه بندی روش های اندازه گیری سرمایه فکری 23

2-2-2- 4-1-ارزش افزوده اقتصادی 24

2-2-4-2-کارت نمره متوازن 24

2-2-4-3-ترازنامه نامرئی 25

2-2-4-4-کنترل دارایی های ناملموس 25

2-2-4-5- روش جهت یابی تجاری اسکاندیا 26

2-2-4-6-شاخص سرمایه فکری 26

2-2-4-6- نرخ بازده دارایی ها 26

2-2-4-7- روش تشکیل سرمایه بازار 27

2-2-2-8-کارگزار تکنولوژی 28

2-2-4- 9-روش سرمایه فکری مستقیم 28

2-2-4- 10-روش های مالی و مراحل اندازه گیری مالی سرمایه فکری 29

2-2-4-11- مدل مدیریت سرمایه فکری 29

2-2-4-12- کیوتوبین 29

2-2-4-13- هوش سرمایه انسانی 30

2-2-4-14- مدل کارگزار فناوری 31

2-2-15- روش ارزش گذاری جامع 31

2-2- 5-ارزیابی تحلیلی – تطبیقی و مدل های سنجش سرمایه فکری 31

2-2-5-1- طبقه بندی شیوه اندازه گیری سرمایه فکری از دید کلینت و دارن 34

2-2-5-2- روش های محاسبه مستقیم سرمایه فکری 34

2-2-5-3- روش های برآورد ارزش بازاری سرمایه 34

2-2-5-4- روش های برگشت دارایی ها 35

2-2-5-5- روش های کارت امتیاز 35

2-2-6- نحوه محاسبه سرمایه فکری ( با بهره گرفتن از مدل پالیک ) شاخص های عملکرد مالی شرکت ها 35

2-3-1-انواع ریسک: 40

2-3-2- انواع ریسک : نگرش نظریه نوین پرتفوی(ریسکهای سیستماتیک و غیر سیستماتیک ) 45

2-2-1) ریسک در اقتصاد 46

2-3-2-1- ریسک تجاری و غیرتجاری 47

2-3-2-2- ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک 48

2-3-2-3- روش‌های اندازه‌گیری ریسک 48

2-3-2-4- جستارهای وابسته 49

2-4- تاریخچه  مطالعاتی 60

2-4-1-تحقیقات خارجی 60

2-4-2-تحقیقات داخلی 66

فصل سوم

روش‌ اجرای تحقیق 73

3-1- مقدمه 74

3-1- روش تحقیق 74

3-3- روش گردآوری اطلاعات 76

3-4 روایی و پایایی تحقیق 76

3-5- ابزارگردآوری اطلاعات 77

3-6- جامعه آماری تحقیق 78

3-7مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش 80

3-8- متغیرهای عملیاتی تحقیق 88

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 89

3-11- آمار توصیفی 93

3-13آزمون های رگرسیون 94

3-13-1- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها 94

3-13-4- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها 97

3-13-6- ضریب تعیین: 97

3-15 نرم افزار تحلیل آماری 98

فصل چهارم

4-1 مقدمه 101

4-3تحلیل ماهیت و ویژگیهای متغیرهای تحقیق 104

4-4آزمون فرضیات: 105

4-5مفروضات مدل رگرسیون 106

4-5-1-آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها 106

4-5-2- بررسی ناهمسانی واریانس 106

آزمون  Fلیمر و آزمون هاسمن 110

آزمون  Fلیمر 114

فصل پنجم

نتیجه‌گیری و پیشنهادها 118

5-1مقدمه 119

5-2-1- نتیجه آزمون فرضیه اصلی اول : 120

5-2-2- نتیجه آزمون فرضیه اصلی دوم : 121

5-3- نتیجه گیری کلی تحقیق 123

5-4-1- پیشنهاد مربوط به فرضیه اصلی اول: 124

5-4-2- پیشنهاد مربوط به فرضیه اصلی دوم: 125

5-4-3- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق 125

5-4-5- پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی 126

5-5- محدودیت های تحقیق 127

منابع فارسی: 129

منابع لاتین: 132

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                        شماره صفحه

جدول 1-1 : برخی طبقه بندی های ارائه شده سرمایه فکری 18

جدول 1-2 : مقایسه ارزش گذاری سرمایه های فکری(رودو ولیرت)[1] 32

جدول 2-1: خلاصه از  پیشینه خارجی تحقیق.. 68

جدول 2-2: خلاصه ای از پیشینه تحقیقات داخلی.. 70

جدول 3-1 روش نمونه گیری به صورت غربالگری.. 77

جدول 3-2: اندازه گیری متغیر های تحقیق.. 90

جدول 4-1: آمار توصیفی متغیرهای مدل.. 101

جدول4-2: نتایج آزمون مانایی متغیرها.. 107

جدول 4-3: نتایج آزمون ناهمسانی وایت.. 109

جدول 4-4: آزمون F لیمر.. 110

جدول 4-5: آزمون هاسمن.. 110

جدول 4-6: نتایج تجزیه و تحلیل داده ­ها جهت آزمون فرضیه اصلی  اول   112

جدول 4-8: آزمون F لیمر.. 113

جدول 4-9: آزمون هاسمن.. 114

جدول 4-10: نتایج تجزیه و تحلیل داده ­ها جهت آزمون فرضیه اصلی دوم   115

جدول 5-1: مقایسه نتایج.. 122

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                          شماره صفحه

نمودار 1-2 :  طرح ارزش اسکاندیا 19

نمودار 2-2: طبقه بندی سویبی از طریق چهارچوب ناظر دارایی نامشهود 20

نمودار3-2: چهارچوب کارت امتیازی متوازن 22

نمودار  4-2 : انواع ریسک 41

نمودار 6-2 : ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک 58

نمودار 1-3 تحلیلی تحقیق 79

چكیده:

طبق دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت، سرمایه فکری منابع مهمی هستند که شرکت ها را قادر به ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر می نمایند. از این رو هدف اصلی در این پژوهش بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک طی سالهای 1387 تا 1391در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. در ابتدا متغیرهای پژوهش مورد شناسایی قرار گرفته که جهت سنجش متغیر مستقل از مدل پالیک استفاده شده است و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین ، برای محاسبه متغیرهای پژوهش، توسط نرم افزار Excel استفاده شده است. این د اده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزار .Eviews 8 به کمک آماره های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی ، مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. بنابراین 136 شرکت فعال بورسی به عنوان نمونه انتخابی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش با بهره گرفتن از روش رگرسیون چندگانه برای فرضیه های اصلی صورت گرفته است. فرضیه اصلی اول که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک می پردازد نشان از عدم وجود رابطه معناداری بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک  در بورس اوراق بهادار تهران دارد. فرضیه اصلی دوم که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ذکر شده می پردازد از وجود رابطه منفی معنادار بین سرمایه فکری و ریسک غیر  سیستماتیک در بورس خبر می دهد.

کلید واژه ها : سرمایه فکری ، ریسک سیستماتیک ، ریسک غیر سیستماتیک

فصل اول

                   كلیات تحقیق

1-1-مقدمه

       در عصر کنونی که انقلاب دانش نامبرده شده است دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید از قبیل زمین، ماشین آلات و غیره از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهمترین ویژگی دانش ، نامشهود بودن آن است بدین معنا که غیر قابل لمس و نامحسوس است و تعیین ارزش واقعی و اندازه گیری آن بسیار مشکل است اگرچه در گذشته سازمانها با بهره گرفتن از روش های حسابداری قادر به اندازه گیری و محاسبه ارزش و اندازه عوامل تولید خود بوده اند. با توجه به سیر تغییرات  دانش در جهان می توان چنین نتیجه گرفت که در گذشته بیشتر دارایی های سازمان قابل لمس بوده است و امروزه بخش وسیعی از دارایی های سازمانها نامشهود است. دانش یا سرمایه فکری به عنوان یک  عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر دارایی های فیزیکی ارجعیت بیشتری پیدا کرده است. سرمایه فکری بیشتر مبتنی بر دانش و اطلاعات می باشد و می تواند شامل هر چیزی از قبیل وفاداری مشتری گرفته تا مهارت های تکنولوژی باشد که تأثیر مهمی بر فرایندهای نوآوری سازمانی دارد.

       سرمایه فکری به دلیل اهمیت عناصر تشکیل دهنده آن سرمایه انسانی، سرمایه مشتری، سرمایه ساختاری و سرمایه فیزیکی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد سازمانها خواهد داشت. پژوهش ها و تحقیقات فراوان در زمینه تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانها صورت گرفته است که می تواند به تحقیق سوئیس و کود وریچارد رمون در سال 2000 در مالزی انجام شده است اشاره کرد. از سوی دیگر دنیای امروز، اقتصاد صنعتی را پشت سر گذاشته و وارداقتصاد مبتنی بر دانش شده است .  اقتصاد مبتنی بر دانش اقتصادی است که در آن تولید و بهره وری از دانش، نقش ا صلی را در فرایند ایجاد ثروت ایفا می کند (چن و همکارانش ، 2005، 396-385). یکی از ویژگی های متمایز اقتصاد مبتنی بر دانش، جریان هنگفت سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است. اقتصاد دانش جدید به گونه بلقوه منابع نامحدودی ارائه می کند؛ زیرا ظرفیت انسانی برای ایجاد دانش نامحدود است . دارایی های نامشهود و سرمایه فکری سریعاً مکمل دارایی های فیزیکی می شوند.

        سرمایه فکری یعنی کل موجودی سرمایه یا حق مالکانه مبتنی بر دانش که شرکت مالک آن است (دیزونکوسکی، 2000، 36-32)^[2]. به بیان دیگر، منظور از سرمایه فکری، توسعه و به کارگیری منابع دانش در شرکت هاست.  این تحقیق به دنبال بررسی روابط متقابل بین اجزای سرمایه فکری و اثرات آن برعملکرد سازمانی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. و از آنجا که سرمایه فکری مورد علاقه گروه های متعددی همچون سهامداران، مدیران، پژوهش گران و سیاستمداران است، لذا اهمیت این پژوهش ، برجسته کردن نقش سرمایه فکری در ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس است تا بدین وسیله نتوانند از سرمایه فکری خود بیشترین بهره برداری را داشته باشند.  همچنین یافته های این پژوهش به مدیریت بهتر سرمایه فکری نیز کمک می نماید.

1-2-بیان مسأله

       با سیر جوامع از عصر صنعتی به عصر اطلاعات اهمیت سرمایه فکری افزایش یافته است . این اهمیت را می توان برخواسته از عواملی چون انقلاب فناوری اطلاعات، اهمیت فزاینده دانش و اقتصاد دانایی محور و تأثیر ابداع و خلاقیت به عنوان عنصر تعیین کننده رقابت دانست. در دوره صنعتی بهای اموال و ماشین آلات و تجهیزات و مواد خام به عنوان عناصر کارآمد واحد تجاری محسوب می شدند، در حالی که در عصر اطلاعات استفاده کارا از سرمایه فکری است که موفقیت یا شکست واحد تجاری را تعیین می کند.یکی از مهمترین مشکلات سیستم های حسابداری سنتی ، ناتوانی آنها در سنجش و اندازه گیری و در نظر گرفتن شفاف سرمایه فکری شرکت ها به شمار می آید . اغلب این سیستم ها از نقش و اهمیت فزاینده حق مالکیت معنوی و دانش در سازمان های عصر نوین غافل بوده و از توان سنجش ارزش واقعی دارایی هاینا مشهود در محاسباتشان قاصرند. به همین دلیل تمایل به سنجش و لحاظ کردن ارزش واقعی دارایی های  نا مشهود و دانش در صورتهای مالی شرکت ها بیش از پیش افزایش یافتهاست . در جوامع دانش محور کنونی ،بازده سرمایه فکری به کار گرفته شده اهمیت یافته است . این به آن معنی است که در مقایسه با سرمایه های فکری ، نقش و اهمیت سرمایه های مالی در تعیین قابلیتسود آوری پایدار کاهش چشم گیری یافته است .سازمانها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند . اقتصادی که در آن دانش و دارایی های نامشهود به عنوان مهمترین مزیت رقابتی سازمان ها شناخته شده است. امروزه نحوه استفاده از دارایی های نامشهود تأثیر بسیار مهمی در موفقیت و بقای سازمانها دارد به طوری که این موضوع باعث به وجود آمدن حوزه مطالعاتی جدیدی در مدیریت شده است. در یک طبقه بندی ساده دارایی های نامشهود به دو دسته تقسیم می شوند که یکی از مهمترین اجزای آن سرمایه فکری است که تأثیر مهمی برعملکرد و پیاده سازی استراتژی های سازمانی دارد. سرمایه فکری یک دانش سازمانی وسیع و گسترده است که مخصوص و منحصر به فرد، برای هر سازمان است که به آن اجازه می دهد که به طور پیوسته خود را با شرایط در حال تغییر انطباق دهد در این تحقیق اجزای سرمایه فکری بر اساس مدل پالیک(به دلیل راحتی آن در محاسبه سرمایه فکری است که از طریق صورتهای مالی و یادداشت های همراه آن جهت این کار استفاده می شود و همانطور که می دانیم صورتهای مالی آنچه را که در واقعیت وجود دارد نشان می دهد و ساخته و پرداخته ذهن و تخیل نیست و به آنچه در شرکت وجود دارد از دیدگاه مالی(ریالی)نگاه می کند) سنجیده می شود که شامل سرمایه فیزیکی سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری شده است با توجه به آنچه بیان شد مسأله موردنظر در تحقیق حاضر به بررسی این مسأله خواهیم پرداخت که: 1- آیا سرمایه فکری و ریسک در سازمان ها با یکدیگر ارتباط دارند؟ 2- و در نهایت این که ، جهت محاسبه سرمایه فکری کدام یک از روش های سنجش از توان تعیین بالاتری برخوردارند . 3- و رابطه بهتری را با کدام یک از انواع ریسک نشان می دهند.

[1]. Rodov & Leliaert

[2] . Dzinkowski

تعداد صفحات:168