دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته روانشناسی
دانشگاه آزاد اسلامی
علوم و تحقیقات واحد یزد
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی (M.A.)
گرایش:
عنوان:
بررسی اثربخشی درمان ذهنآگاهی بر نشخوارفکری و ابراز وجود مردان معتاد تحت درمان با متادون
1393
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
1-6- تعریف اصطلاحات، مفاهیم کلیدی و متغیرها 10
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
2-3- اعتیاد و اختلالات روانی- 16
2-4- اعتیاد و مشکلات هیجانی- 17
2-4-1- اعتیاد و کیفیت زندگی معتادین- 18
2-6- تاریخچه مختصری از درمان نگهدارنده با متادون- 21
2-7- انواع درمان با متادون- 22
2-8- درمان نگهدارنده با متادون- 22
2-12- ابراز وجود و سبکهای پاسخدهی- 27
2-15- ابراز وجود مستقیم و غیرمستقیم- 33
2-19-1- نشخوار فکری در مقابل افکار اتوماتیک منفی- 40
2-19-2- نشخوار فکری در مقابل توجه خود متمرکز و خودآگاهی خصوصی- 40
2-19-3- نشخوار فکری در مقابل نگرانی- 40
2-20- نظریه های نشخوار فکری- 41
2-20-2- نظریه فراشناخت نشخوارفکری و مدل عملکرد اجرایی خودنظمی- 42
2-20-3- نظریه نشخوار فکری به عنوان عملکرد پیشبرد هدف و عملکرد نیمکرههای مغزی- 43
2-21- تفاوت جنسیتی در نشخوار فکری- 45
2-22- مولفه های نشخوار فکری- 47
2-25- ذهن آگاهی، کاهش افسردگی- 55
3-4- جامعه آماری و روش نمونه گیری- 64
3-6-1-پرسشنامه نشخوار فکری- 64
3-6-1-1- روایی و پایایی آزمون- 65
3-6-1-2- روش اجراء نمرهگذاری- 65
3-6-2- پرسشنامه ابراز وجود- 66
3-6-2-1- روایی و پایایی آزمون- 66
3-8- جلسات آموزشی درمان ذهن آگاهی- 67
3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 68
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری
4-5- نتیجه فرضیه های پژوهش– 74
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-3-1- آموزش ذهن آگاهی در کاهش نشخوار فکری در افراد معتاد تحت درمان با متادون مؤثر است. 77
5-3-2- آموزش ذهن آگاهی در افزایش ابراز وجود در افراد معتاد تحت درمان با متادون مؤثر است. 78
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول 3-1- مختصری از جلسات درمانی— 67
جدول 4-1: ویژگی سنی گروه نمونه 70
جدول 4-2- فراوانی گروه آزمایش و کنترل– 71
جدول 4-3- میانگین، انحراف معیار پرسشنامه نشخوار فکری، در پیش آزمون- پس آزمون– 72
جدول 4-4- میانگین، انحراف معیار ابراز وجود، در پیش آزمون-پس آزمون– 72
جدول4-5- آزمون نرمال بودن توزیع نمرات در پس آزمون– 73
جدول 4-6- همگنی شیب های رگرسیون– 74
جدول 4-7- آزمون لوین به منظور بررسی همگنی واریانس ها 74
جدول 4-8- تحلیل کواریانس تأثیر تأثیر روش درمانی “ذهن آگاهی” بر روی نشخوارفکری– 75
جدول 4-9- تحلیل کواریانس تأثیر روش درمانی “ذهن آگاهی” بر روی ابراز وجود 75
عنوان شماره صفحه
نمودار 4-1- نمودار ویژگی سنی گروه نمونه– 71
چکیده
امروزه سبک تفکر و نشخوار فکری در بین افراد مورد توجه متخصصین و پژوهشگران قرار گرفته است. به همین دلیل پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان ذهنآگاهی بر نشخوارفکری و ابراز وجود مردان معتاد تحت درمان با متادون میباشد. جامعه مورد بررسی در این مطالعه را کلیه مردان معتاد تحت درمان متادون مراجعه کننده به کلینیکهای درمانی ترک اعتیاد استان یزد در سال 93-94 تشکیل دادهاند. بدین منظور 30 نفر از مردان معتاد تحت درمان با متادون به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و سپس به روش تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل جهت انجام آزمایش گمارده شدند، هر دو گروه پرسشنامه نشخوار فکری و ابراز وجود را تکمیل کردند. مداخلات درمانی ذهنآگاهی روی گروه آزمایش به صورت گروهی، طی 8 جلسه 1 ساعته، هفتهای یکبار، برگزار شد. در نهایت اطلاعات جمعآوری شده بوسیله پرسشنامه، توسط نرم افزار spss، و با بهره گرفتن از روش آماری کواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد روش درمانی ذهنآگاهی بر کاهش میزان نشخوار فکری معنی داری بوده است. همچنین ذهنآگاهی در افزایش ابرازوجود نیز تأثیر مثبت و معنی داری داشته است. نتیجه گیری می شود، درمان ذهنآگاهی توانست میزان نشخوارفکری افراد معتاد را کاهش دهد و در مقابل میزان ابراز وجود آنان را بالا ببرد.
کلیدواژه ها : درمان ذهنآگاهی، نشخوار فکری، ابراز وجود، متادون.
سوء مصرف مواد و هم چنین اعتیاد، از غمانگیزترین معضلات جوامع امروزی میباشد. وابستگی به مواد اختلال مزمن و عودکننده ای است که شروع و تداوم آن متأثر از تعامل عوامل ژنتیکی، روانی، اجتماعی و محیطی است. یافته های شیوع شناسی نشان میدهدکه حدود 2 میلیون معتاد در قشر جوان وجود دارد که با توجه به پایین آمدن سن اعتیاد این آمار رو به افزایش است از سوی دیگر صدها نفر به دلیل عوامل مرتبط با اعتیاد (از جمله خرید و فروش) زندانی هستند و این زنگ هشداری است که تحقیقات در حیطههای مختلف این معضل را نشان میدهد (یعقوبی و همکاران، 1392).
در این میان، چندبعدی بودن سبب شناسی اختلال وابستگی به مواد و مسئله همبودی[1] با اختلالات دیگر نیز از موانع دیگر مشکلساز درمان بیماران وابسته به مواد میباشد، به طوری که یافته های تحقیقی نشان میدهد که بیش از 70 درصد افراد وابسته به مواد علاوه بر مشکل مصرف مواد از اختلالاتی مانند اختلال شخصیتی، جنسی، اضطرابی، افسردگی و اختلالات جسمی رنج میبرند (Hasin et al., 2002).
از طرفی، اعتیاد به مواد مخدر افیونی بیماری مزمنی است که در اغلب موارد با یک بیماری روانپزشکی دیگر همراه است. اختلالات خلقی و در راس آن افسردگی از جمله شایعترین اختلالات محور اول همراه با اعتیاد میباشد. براساس نسخه چهارم تجدید نظر شده راهنمایی تشخیصی آماری اختلالات روانی (DSM-IV-TR) مشخصه اختلال افسردگی خلق افسرده با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص میباشد. احتمال همبودی اختلالهای روانپزشکی در افراد مبتلا به اختلالهای مصرف مواد را سه برابر بیشتر میدانند (Sinha, 2001).
بیان مسئله
وابستگی به مواد یا اعتیاد به مواد مخدر در همه مشاغل، سطوح تحصیلی و طبقهی اقتصادی، اجتماعی دیده می شود و به افراد و اقشار خاصی اختصاص ندارد. با توجه به شیوع بالای وابستگی به مواد و دشواریهای درمان آن، تلاش برای شناسایی عوامل خطر ابتلا به این مشکل در جمعیتهای مختلف بسیار ضروری است.
در جهان پیشرفت زیادی در درک چرایی شیوع مصرف مواد مخدر و یافتن مناسبترین راه پیشگیری و درمانهای آن ایجاد شده است.
دلایل مختلفی برای گرایش به انواع مواد مخدر وجود دارد. برخی افراد برای پذیرفته شدن در جامعه به سمت مواد میروند و برخی دیگر سعی می کنند خود را رشد یافتهتر و بزرگتر جلوه دهند و برخی برای تسکین خود به مواد پناه میبرند (ابوالقاسمی و همکاران، 1388).
پژوهشهای بالینی متغیرهای گوناگونی را به عنوان پیش بینی کننده وابستگی به مواد مخدر شناسایی کرده است، که به 4 دسته تقسیم میشوند: (Newcomp and Richardson, 2004)
مصرف مواد به متغیرهای روان شناختی دیگری از جمله احساس ناامنی و سبکهای دفاعی ناکارآمد نیز بستگی دارد.
زینالی و همکاران (1386)، در مطالعه ای که با هدف بررسی زمینه های پیش اعتیادی معتادان و مقایسه آن با افراد غیرسالم انجام دادند، به این نتایج دست یافتند که وجود زمینه و استعداد ویژه برای قبول و مصرف مواد مخدر ضروری است و اینکه زمینه های پیش اعتیادی معتادان نظیر خصوصیات شخصیتی، روابط خانوادگی، شیوه زندگی و عقاید آنها به طور معناداری متفاوت از افراد سالم است.
با مطالعه پژوهشهای گذشته به نظر میرسد که متغیرهایی از جمله هیجانخواهی، پرخاشگری، ابراز وجود و افسردگی ممکن است رابطه نزدیکی با گرایش به مواد داشته باشد (زرگر و همکاران، 1387).
یکی از مواردی که به عنوان پیش بینی کننده وابستگی به مواد مخدر در نظر گرفته می شود ابراز وجود میباشد. در اصل یکی از مهارت های زندگی، مهارت ابراز وجود کردن میباشد که به معنای ابراز عقاید، احساسات و افکار، به صورت شایسته و به گونه ایست که به هیچ کس، بیاحترامی روا نداریم و حق کسی را نیز ضایع نکنیم. ابراز وجود باعث افزایش عزت نفس، بیان منطقی افکار و احساسات، کاهش اضطراب، بهبود مهارت های اجتماعی- ارتباطی و ملاحظه حقوق دیگران و در عین حال گرفتن حق خود شده و در نهایت منجر به افزایش میزان رضایت از زندگی و شادکامی می شود (مرادپور و همکاران، 1392).
بنابراین ابراز وجود یک مهارت آموخته شده است نه یک صفت که یک فرد یا دارای آن است، یا از آن بهرهمند نیست. لذا یک برنامه صحیح آموزشی ابراز وجود قادر است دید افراد را نسبت به خودشان تغییر دهد، اعتماد به خود را در آنها تقویت کند و روابط بین فردی را بهبود بخشد (Lin et al., 2004).
ضرورت مسئله
آثار و نتایج زیانبار و مخرب فردی، اجتماعی و فرهنگی سوء مصرف، وابستگی و اعتیاد به مواد سبب شده است تا بیماران سوء مصرف مواد و کادر درمانی جامعه برای پیشگیری، ترک و جلوگیری از مصرف مواد اقدام کنند. بر این اساس، متخصصان بهداشتی و مؤسسات آموزشی و درمانی نظریهها، مدلها، راهکارها و فنون مختلفی را در پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد و پیشگیری از عود، ابداع، آزمایش و تجربه کرده اند.
گزارش شده است که اکثر افرادی که برای سوء مصرف مواد مراجعه کرده اند پس از ترخیص از درمان دچار عود مصرف مواد شده اند (Patapis and Lynch, 2006).
با وجود این، هنوز شیوه درمان قطعی برای آن یافت نشده است. حتی پس از آن که فرد وابسته، مصرف مواد مخدر را برای مدتی طولانی قطع کند، نیز نمیتوان امیدوار بود که مصرف مواد را از سر نگیرد. از این جهت عود مصرف مواد یکی از معضلات اصلی درمان افراد دچار سوء مصرف مواد است. به منظور مقابله با مصرف مواد مطالعات مختلفی انجام شده است و جمعبندیهای به دست آمده از این مطالعات نشان میدهد که اثربخشی درمانهای نگهدارندهی دارویی، بدون مداخلههای روانی اجتماعی با عود مصرف مواد زیادی همراه است.
یکی از رویکردهای مداخلات روانی، کاربرد ذهن آگاهی در جلوگیری از عود مصرف مواد است
Witkiewitو همکاران (2005)، با ترکیب تحقیقات بیش از دو دهه بر پیشگیری از بازگشت به عنوان درمان وابستگی به مواد با فنون موجود بر پایه ذهنآگاهی، مداخله جدید شناختی رفتاری را برای، اختلالهای مصرف مواد با نام پیشگیری از بازگشت بر پایه ذهن آگاهی پیشنهاد کردند .
بنابراین، پیشگیری از عود بر پایه ذهن آگاهی، درمان رفتاری جدیدی است که فنون پیشگیری از بازگشت شناختی رفتاری سنتی (پیشگیری از بازگشت) را با مراقبه ذهن آگاهی برای درمان اختلالات مصرف مواد ترکیب می کند. از این تلفیق به عنوان موج سوم رفتار درمانی یاد می کنند. از نظر کابات-زین هدف ذهنآگاهی حالتی تغییر یافته از هوشیاری نیست، بلکه حالتی از خود مشاهدهگری بدون ارزیابی و توجه به واقعیت حال حاضر است (Greeson, 2009).
بنابراین با توجه به اثربخشی و جدید بودن این شیوه درمان و از آنجایی که بخشی از مراجعه کنندگان به مراکز خدمات مشاورهای را معتادان تشکیل می دهند و اغلب از انواع مشکلات روانی و جسمی، از قبیل افسردگی و اضطراب شکایت می کنند، براین اساس، ما توجه خود را به تبیینهای روان شناختی معطوف کرده، درصدد ارتقای سلامت معتادان خود درمانجو برآمدیم. با توجه به اطلاعات فوق، این مسأله برای پژوهشگر مطرح شد که آیا روش درمان شناختی ذهنآگاهی بر روی نشخوار فکری و ابراز وجود در افراد معتاد تحت درمان با متادون مؤثر است؟
تعریف مفهومی
منظور از ابراز وجود، توانایی ابراز خویشتن به صورت صریح و مناسب، ارج نهادن به احساس و فکر خود و شناخت نقاط قوت و ضعف خویشتن میباشد، پس ابراز وجود به معنی احترام گذاشتن به خود و دیگران است. یعنی این که عقاید، افکار، باورها و احساسات ما و دیگر افراد از نظر اهمیت برابرند (هرمزینژاد و همکاران، 1379).
تعریف عملیاتی
در این پژوهش ابراز وجود، نمرهای است که از پرسشنامه ابراز وجود به دست میآید.
تعریف مفهومی
نشخوار فکری به عنوان افکاری مقاوم و عود کننده تعریف می شود که گرد یک موضوع معمول دور میزند. این افکار به طریق غیر ارادی، وارد آگاهی میشوند و توجه را از موضوعات مورد نظر و اهداف فعلی منحرف میسازند (Joormann, 2006).
در این پژوهش نشخوار فکری، نمرهای است که از پرسشنامه نشخوار فکری به دست میآید.
تعریف مفهومی
براساس نظر Kabat-zinn (1990)، ذهن آگاهی کیفیتی از هشیاری و به معنای توجه به لحظه کنونی، توجهی هدفمند و بدون قضاوت میباشد. بدون داوری است. در حضور ذهن فرد میآموزد که در هر لحظه از حالت ذهنی خود آگاهی داشته و توجه خود را به شیوه های مختلف ذهنی خود متمرکز نماید. ذهن آگاهی با بسیاری از مؤلفه های سلامت روان و بهزیستی روانی، توانایی سازش و عملکرد هیجانی، و کاهش احساس درد خصوصاً در موارد بیماریهای جسمانی همراه است.
تعریف عملیاتی
در این پژوهش آموزش ذهن آگاهی، آموزشی است که طی هشت جلسه بر روی بیماران دیابتی اجرا شده است (بر اساس بسته آموزشی که در پیوست آمده است).
[1] . comorbidity
تعداد صفحه:120
قیمت : 37500 تومان
37,500 تومانافزودن به سبد خرید